Series Làm sạch da đúng cách

#phần1
Làm sạch là bước đầu tiên trong quá trình chăm sóc da và cũng là bước quan trọng nhất nhưng thường không được mọi người chú ý. Mục đích của việc làm sạch là để loại bỏ bụi bẩn, dầu và các chất gây ô nhiễm khác trên bề mặt da. Một thành phần thường thấy trong các sản phẩm làm sạch là chất hoạt động bề mặt.

Các chất hoạt động bề mặt có một đầu cực ưa nước và đuôi không phân cực ưa dầu cho phép chúng liên kết với các phân tử dầu và hòa tan chúng. Tại một sự kết hợp nhất định, được gọi là nồng độ micelle tới hạn, các chất hoạt động bề mặt tập hợp thành các khối hình cầu micelle, trong đó đầu ưa nước hướng ra ngoài, đầu ưa dầu hướng trong lõi. Bụi bẩn và dầu bị mắc kẹt trong lõi nãy.

Chất hoạt động bề mặt rất tốt để loại bỏ bã nhờn, mồ hôi và bụi bẩn nhưng chúng rất “ngu” nên không biết khi nào cần dừng lại. Nếu sự tương tác vượt ra ngoài và mở rộng đến các protein & lipid trong da, chúng sẽ gây bất lợi.
Các chất hoạt động bề mặt tương tác chủ yếu với lớp ngoài cùng của lớp biểu bì, được gọi là lớp sừng (SC_stratum corneum). Lớp sừng có khoảng 10-15 hàng tế bào nhúng trong ma trận lipid được ví như lớp gạch & vữa.

Lớp sừng SC là rào cản chính giữ cho các chất gây ô nhiễm, vi khuẩn không xâm nhập vào da và nước không bị khuếch tán ra ngoài. Các tế bào sừng hình thành từ các tế bào da gọi là keratinocytes ở các lớp sâu hơn của lớp biểu bì. Yếu tố giữ ẩm tự nhiên (NMF), một phức hợp của lactate, axit amin và các dẫn xuất axit amin, liên kết nước trong tế bào sừng để giúp duy trì độ ẩm thích hợp. Mỗi ngày, trung bình một lớp tế bào sừng được bong ra khỏi bề mặt da và được thay thế bằng một lớp tế bào keratinocytes mới từ bên dưới lớp SC.

Giữa các tế bào sừng, lipid tổ chức thành nhiều lớp. Trong các lớp sâu hơn của lớp SC, lipid được phân bố dày đặc tạo thành một rào cản chặt chẽ đối với việc vận chuyển chất lỏng. Gần hơn với bề mặt, các lipid phân bố ít hơn, cho phép nhiều chất lỏng đi qua. Chất hoạt động bề mặt có thể tương tác với protein và lipid trong SC, khiến hàng rào bị phá vỡ. Đỏ, khó chịu, khô và ngứa có thể xảy ra.

Các chất hoạt động bề mặt có thể liên kết với các protein SC như keratin, làm cho các protein bị sưng lên. Kết quả là, lượng nước dư thừa xâm nhập vào tế bào sừng, gây nên tình trạng nhiễm độc nước (hyperhydration). Sau khi làm sạch, nước bay hơi nhanh chóng, gây hư hỏng cấu trúc cho SC.

Năm đến mười phút sau khi rửa, sự mất nước nhanh chóng này có thể khiến người dùng cảm thấy căng da. Các chất hoạt động bề mặt cũng có thể loại bỏ nhân tố giữ ẩm tự nhiên NMF và các enzyme biến tính liên quan đến biến đổi lipid, ảnh hưởng đến cấu trúc và thành phần của SC.

Các chất hoạt động bề mặt có thể hòa tan dầu từ bề mặt da, nhưng chúng cũng có thể loại bỏ lipid khỏi SC. Điều này có thể dẫn đến sự bong tróc những mảng da khô lớn chứ không phải từng tế bào riêng lẻ. Ngoài việc loại bỏ lipid, chất hoạt động bề mặt có thể làm hỏng lipid SC bằng cách xen kẽ vào hai lớp lipid và phá vỡ cấu trúc của chúng.

Một số nghiên cứu cho thấy tác dụng không mong muốn của các chất hoạt động bề mặt xảy ra sớm hơn và kéo dài hơn chứ không phải chỉ gây tổn thương protein hoặc lipid da. Chúng có thể khiến các tế bào trong lớp biểu bì giải phóng các cytokines gây viêm như IL-1α và TNF-α, dẫn đến cấu trúc SC bất thường với hình thức bong tróc hoặc nứt. Các vết nứt trên da cho phép các chất hoạt động bề mặt xâm nhập sâu hơn vào các lớp biểu bì sống, làm tăng kích ứng và dẫn đến nhiều vấn đề khác về da bao gồm mụn. Trong những năm gần đây, rủi ro các chất hoạt động bề mặt làm hỏng các thành phần lipid của SC ngày càng được công nhận.

Có thể thấy rằng việc chọn một loại sản phẩm làm sạch không chỉ đơn giản là vào siêu thị mua đại một món SRM nào đó ( mà hầu hết chúng thường chứa các thành phần làm sạch khắc nghiệt gây hại cho da). Đây có thể là lý do nhiều bạn lần đầu chăm sóc da và bắt đầu với SRM nhưng không hiểu vì sao sau khi dùng SRM da còn xấu hơn.
Nhớ cái thời học sinh chẳng bao giờ dùng SRM mà da vẫn đẹp, lên đại học thấy các bạn dùng An cũng dùng mà thấy nhiều mụn hơn. Đến tận những năm sau đại học, An vẫn thỉnh thoảng mới dùng SRM vì lúc đó vẫn không hiểu tại sao. Bây giờ thì ngày nào cũng phải dùng, dùng tận 3 loại sao cho phù hợp với hoàn cảnh nữa. Sáng dùng 1 loại, tối dùng 1 loại. Rồi có loại kiêm massage da, với An làm sạch không đơn giản chỉ loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn. Nó là bước khá quan trọng để hấp thu dưỡng chất nữa.

Bạn nào mà thấy da khô, căng sau khi rửa mặt thì phải xem lại ngay SRM mình đang dùng nhen.