Axit amin là những hợp chất thiết yếu phổ biến đối với mọi sinh vật, từ vi sinh vật đến con người. Tất cả các cơ thể sống đều chứa 20 loại axit amin giống nhau.
Mức độ liên quan của axit amin đối với cơ thể con người?
Axit amin chiếm khoảng 20% cơ thể con người, chúng là thành phần lớn nhất tiếp theo trong cơ thể chúng ta sau nước. Cơ thể của một người nặng 50 kg sẽ có khoảng 10 kg axit amin trong cơ thể.
Axit amin là thành phần cấu tạo của protein. Có 100.000 loại protein được tạo thành chỉ từ 20 axit amin.
Axit amin thiết yếu là gì?
Trong tổng số 20 axit amin, 9 axit amin không thể được tổng hợp trong cơ thể con người và chúng ta cần phải bổ sung chúng thông qua chế độ ăn uống của mình. Đây được gọi là các axit amin thiết yếu hoặc không thể thiếu.
Các axit amin thiết yếu là: Histidine, Isoleucine, Leucine, Lysine, Methionine, Phenylalanine, Threonine, Tryptophan và Valine.
Axit amin không thiết yếu là gì?
11 axit amin còn lại có thể được tổng hợp từ các axit amin khác trong cơ thể và do đó được gọi là axit amin không thiết yếu.
Các axit amin không thiết yếu là: Alanine, Arginine, Asparagine, Axit Aspartic, Cysteine, Axit Glutamic, Glutamine, Glycine, Proline, Serine và Tyrosine. Tuy nhiên, cả axit amin thiết yếu và không thiết yếu đều đóng một vai trò quan trọng để hỗ trợ cuộc sống của chúng ta.
Axit amin thiết yếu có điều kiện là gì?
Một số axit amin không thiết yếu (ví dụ: Arginine, Cysteine và Tyrosine) được gọi là axit amin bán thiết yếu hoặc axit amin thiết yếu có điều kiện vì chúng có xu hướng cạn kiệt trong thời kỳ sơ sinh hoặc trong các tình trạng sức khỏe như ốm, bị thương hoặc sau phẫu thuật.
Vai trò của axit amin trong cơ thể con người là gì?
Các axit amin liên kết với nhau không chỉ để tạo nên protein, cơ thể chúng ta mà còn điều chỉnh hầu hết các chức năng thiết yếu của cơ thể chúng ta. Một số ví dụ phổ biến là collagen, keratin, hemoglobin, …
Axit amin cũng điều chỉnh và duy trì cơ thể của chúng ta bằng cách trở thành các enzyme hoặc hormone. Một số hormone thường được biết đến là Thyroid, Insulin, Adrenalin, …
Một chức năng quan trọng nữa của axit amin là cung cấp năng lượng cho cơ thể. Thông thường, một cơ thể khỏe mạnh theo chế độ ăn trung bình sử dụng carbohydrate làm nguồn nhiên liệu chính nhưng protein và axit amin có thể được sử dụng như một phương sách cuối cùng khi các nguồn chính bị cạn kiệt do tập luyện nghiêm ngặt.
Axit amin cũng đóng một vai trò quan trọng trong mùi vị thực phẩm. Protein không có nhiều mùi vị, nhưng mỗi axit amin đều có vị riêng, và sự kết hợp của chúng là một trong những yếu tố quan trọng để xác định vị của thực phẩm.
Vì cơ thể chúng ta không thể tạo ra tất cả các axit amin, chúng ta phải tiêu thụ một số axit amin cần thiết thông qua chế độ ăn uống từ các loại thực phẩm khác nhau. Một chế độ ăn uống cân bằng với đầy đủ các axit amin cần thiết là rất quan trọng đối với chức năng của cơ thể.
Vai trò của các axit amin trong việc cân bằng dinh dưỡng là gì?
Một chế độ dinh dưỡng cân bằng là điều quan trọng để có cuộc sống khỏe mạnh. Đây là điều kiện cần thiết để có được 5 chất dinh dưỡng chính (protein, chất béo và carbohydrate, vitamin và khoáng chất) một cách cân bằng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và nhiều quốc gia quy định mức tiêu thụ bắt buộc hàng ngày của các chất dinh dưỡng này. Nếu sự cân bằng này bị phá vỡ chẳng hạn như bất kỳ chất dinh dưỡng đơn lẻ nào bị hấp thụ quá mức, nguy cơ béo phì và các bệnh liên quan đến lối sống sẽ tăng lên.
Tương tự, lượng cần thiết của 9 axit amin thiết yếu cho cơ thể của chúng ta được xác định bởi các tổ chức quốc tế (FAO / WHO / UNU). Đây được gọi là các mẫu cho điểm axit amin. Nếu một axit amin nhỏ hơn kiểu tính điểm của chúng thì được gọi là axit amin giới hạn. Giá trị dinh dưỡng của protein có thể được cải thiện bằng cách bổ sung axit amin hạn chế. Điểm axit amin là một giá trị số cho biết có bao nhiêu axit amin giới hạn nhỏ nhất thỏa mãn mô hình cho điểm. Có thể nói rằng một loại protein có chỉ số axit amin gần 100 là protein chất lượng tốt.
Nói chung, protein động vật như trứng là protein chất lượng tốt với điểm số axit amin cao. Mặt khác, điểm số của protein thực vật như lúa mì và ngô được biết là thấp.
Hiểu thêm về sự cân bằng axit amin trong protein với lý thuyết thùng
Để có một cuộc sống lành mạnh, điều cần thiết là phải ăn một chế độ ăn với sự cân bằng hợp lý của các protein chất lượng tốt; cụ thể là các axit amin thiết yếu, mà cơ thể không thể tạo ra. Nếu các axit amin được hấp thụ một cách cân bằng, cơ thể có thể sử dụng chúng một cách hiệu quả và ít chất thải sẽ được bài tiết hơn.
Cân bằng các axit amin thiết yếu trong thực phẩm thường được minh họa như một thùng gỗ được sử dụng để đổ nước. Mỗi bảng của thùng tượng trưng cho từng loại axit amin thiết yếu trong thực phẩm. Một thực phẩm có sự cân bằng lý tưởng của các axit amin, chẳng hạn như một quả trứng, có một cái thùng với mọi tấm ván xếp thành một đường thẳng hàng ở cùng một độ cao. Tuy nhiên, trong trường hợp của lúa mì, các tấm ván có chiều cao khác nhau. Nếu bất kỳ một trong các tấm ván ngắn hơn các tấm ván khác, bạn chỉ có thể đổ đầy thùng cao bằng tấm ván thấp nhất và nước vượt quá mức đó sẽ chảy ra khỏi thùng. Tương tự, nếu thiếu một axit amin thiết yếu, các axit amin còn lại sẽ không thể được sử dụng một cách hiệu quả.
Vì vậy, điều gì sẽ xảy ra nếu axit amin lysine không đủ được bổ sung từ bên ngoài vào thùng lúa mì? Người ta phát hiện ra rằng bảng cho lysine trở nên cao hơn, làm cho các loại axit amin khác được sử dụng hiệu quả hơn.
Lý thuyết này đã được đưa vào sử dụng để cải thiện dinh dưỡng ở nhiều nước có chế độ ăn nghèo nàn, góp phần giải quyết các vấn đề xã hội. Ví dụ, nhiều quốc gia ở Châu Phi đã phải đối mặt với tình trạng trẻ sơ sinh phát triển kém do thiếu dinh dưỡng và dẫn đến tỷ lệ tử vong cao.
Theo ajinomoto, dịch bởi The An